Son günlerde kırmızı et fiyatlarının artması doğal olarak kırmızı et fiyatlarının sıklıkla gündeme gelmesine neden olmuştur. Kırmızı et konusu günümüzde öylesine büyük bir önem kazanmıştır ki medyada birçok önemli haberlerin bile önüne geçmiştir. Türkiye’deki kırmızı et sorunu tarımdaki diğer sorunlar gibi geçmişten gelen ve bir türlü çözülemeyen yapısal sorunlardan kaynaklanmaktadır.
Kırmızı Et Dünyada Pahalı Bir Et
Dünyada kırmızı et ortalama kg fiyatı yaklaşık olarak 11 $ ve Türkiye’de ise yaklaşık olarak 12 $’dır. Sonuçta kırmızı et dünyada da pahalı et grubuna giriyor. Dünyada en pahalı kırmızı eti 48 $ ile İsviçre en ucuzu da 4 $ ile Ukrayna tüketiyor. Dünyada kırmızı et fiyatlarının (Tavuk ve domuz etine göre) genel olarak yüksek olduğu söylenebilir. Burada asıl ön plana çıkması gereken konu et fiyatlardan çok kişilerin alım gücü olmalıdır. Türkiye 89 ülke arasında et fiyatının en yüksek olduğu 21. ülke. Kişi başına milli geliri Türkiye’nin çok üzerinde olan bir çok ülkede et fiyatları daha ucuz. Amerika’da, Kanada’da, Suudi Arabistan’da, Yunanistan’da ve bizden yüksek geliri olan pek çok ülkede et daha düşük fiyattan satılıyor.
Dünya Kırmızı Et Fiyatları Haritası
Türkiye Et Tüketiminde Dünya Ortalamasının Gerisinde
Türkiye OECD verilerine göre kişi başına koyun eti tüketimi 4.1kg’dır. Kümes hayvanlar tüketiminde 17.8 kg ve Dana etinde 8.3 kg ile toplamda Türkiye’de kişi başına et tüketimi ise 30.3 kg’dır. ABD’de 97.1 kg, Avrupa Birliğinde 69.2 kg, Çin’de 50 kg. Dünyada ise dana etinde ortalama tüketim 6.5 kg, Domuz eti 12.3 kg, Kumes hayvanları 13.8 ve koyun eti tüketimi ise 1.7 kg’dır. Dünya ortalama et tüketimi ise 34.3 kg’dır. Türkiye et tüketiminde dünya ortalamasının altındadır. Fakat, Türkiye domuz eti hariç diğer et tüketiminde dünya ortalamasının üstündedir.
Dünya Kırmızı Et Tüketim Haritası
Et Fiyatı Dinamikleri
*Meralar giderek azalıyor.
*Kırdaki genç nüfuz giderek azalıyor. Hızla yaşlanan bir kırsalımız var (Hayvancılık, tarımda en fazla emek yoğun üretim gerektiren bir alandır).
*Ahır tipi ve yemle beslenen hayvancılık üretim tarzı arttı.
*Yem ithal ediliyor ve yem fiyatlar giderek yükseliyor.
*Süt-yem fiyat dengesi süt alehine değişiyor.
*1990 yıllarında arttırılan canlı et ithalatı.
*Geçmişte yurt dışından gelen kaçak canlı hayvanlar.
*Sonuç olarak istenile düzeye ulaşamayan küçükbaş ve büyükbaş sayısı.
*İstikrasız tarım politikaları.
*Doğu ve Güneydoğu kırsalında yaşanan huzursuzluklar.
*Kırsal kalkınmada yaşanan yapısal sorunlar.
*Dünyada da en pahalı et grubuna girer kırmızı et fiyatları eğilimi.
Sonuç olarak
Ne zaman Türkiye’de bir kırmızı et sorunu ortaya çıksa çoğu zaman et ithalat gündeme getirilmektedir. Bu şekildeki kısa vadeli bakışlar, hiçbir zaman kırmızı et sorununa kalıcı bir çözüm olmamıştır. Ne yazıktır ki aynı süreç bugün bir kez daha tekrarlanmaktadır. Bu durum İthalat belki kısa dönemde piyasayı biraz dengeleyerek kırmızı et fiyatını düşürebilir. Fakat, bu uygulama et üretiminde de bizi dışarı bağımlı hale getirebilir. Bu yaşanan durum, hatta kırmızı et fiyatlarını uzun dönemde daha da arttırabilir. Sonuç olarak, asıl tartışılması gereken kırmızı fiyatları değil alım gücümüzün istenilen düzeyde olmamasıdır. Alım gücünden kaynaklı olarak, kırmızı et yerine tavuk etine yönelen bir tüketici topluluğumuz var. Bu durumun ne tür dışsal etkiler yarattığını da kamuoyunun taktirine bırakıyorum.
